سیستم هیدرولیک یکی از شاخه های مکانیک سیالات می‌باشد ، که وظیفه آن تبدیل نیروی اولیه با مقدار کم به نیروی خروجی با مقدار زیاد و مورد نیاز برای سیستم می باشد.

هیدرولیک ( hydraulic ) علمی است که بر پایه فشار سیالات بنا شده و با استفاده از اجزاء مکانیکی و مایع تحت فشار برای تولید ، کنترل و انتقال قدرت بکار گرفته می شود .

در سیستم های هیدرولیکی اصولا روغن، مایعی است که به عنوان جزء اصلی کاربرد دارد.

به ‌منظور کلیه حرکات ماشین‌های زرهی و تانک‌ها، سیستم‌های ناوبری دریایی مانند زیر دریایی و کشتی‌های زرهی، ماشین‌های جنگی و انواع هلی‌کوپتر و هواپیماها از انواع سیستم‌های هیدرولیکی مجهز به یونیت،‌ هیدروموتور، جک، شیر و پمپ هیدرولیک استفاده می‌شود.

هواپیماها، موشک ها، سفینه های فضایی و … از سیستم های هیدرولیک برای کاربردهای مختلف استفاده می‌کنند.

سیستم های هیدرولیک برای انجام وظایف مختلف در هواپیما استفاده می‌شود. این به هواپیما در کاهش سرعت در باند، مدیریت فلپ ها، سطوح کنترل پرواز و ارابه فرود کمک می‌کند. این کار توسط مایعات هیدرولیکی انجام می‌شود که این عمل را با انتقال نیروی اعمال شده در یک نقطه برای کنترل نقطه دیگری در صفحه انجام می‌دهند. فشار عملیاتی در سیستم هیدرولیک هواپیما ممکن است در هواپیماها متفاوت باشد. شاتل‌های فضایی با سیستم‌های هیدرولیک ساخته شده‌اند که می‌توانند در محیط فضا و در گرانش صفر عمل کنند.

سیستم هیدرولیک با استفاده از سیال هیدرولیک در کار های مکانیکی مانند باز و بسته شدن چرخ ها ( Landing Gear ) ، تنظیم بال ها، حرکت فرامین کنترل ، ترمز ها ، برف پاک کن ، باز و بست ارابه های فرود، باز و بسته کردن برخی درب ها ،مانند درب های بار و… به ما کمک میکند .

زیرا قطعاتی مانند ارابه فرود ( Landing Gear ) دارای وزن بسیار زیادی میباشند و ما برای حرکت آنها نیاز به نیروی زیادی داریم که سیستم هیدرولیک توانایی تولید این نیرو را برای ما دارد .

سیستم هیدرولیک چهار کار اساسی انجام می دهد:
1- تبدیل انرژی مکانیکی توسط سیال تحت فشار بوسیله پمپ ها
2- انتقال سیال تا نقاط مورد نظر توسط لوله ها و شلنگها
3- کنترل فشار، جهت و جریان سیال توسط شیرهای کنترل جهت، دبی و…
4- انجام کار توسط عملگرها که معمولا بر دو نوع هیدروموتور (موتور هیدرولیک) و سیلندرهای هیدرولیک هستند

اجزای اصلی سیستم هیدرولیکی عبارتند از:

1. مخزن، جهت نگهداری سیال
2. پمپ، جهت به جریان انداختن سیال در سیستم که توسط الکتروموتور و یا محرکه دیگری بکار انداخته می شود.
3. شیرها، بمنظور کنترل فشار، جریان و جهت حرکت سیال
4. مسیر انتقال روغن هیدرولیک
5. عملگرها (سیلندر برای ایجاد حرکت خطی و یا موتور برای تولید حرکت دورانی)، جهت تبدیل انرژی سیال تحت فشار به نیروی مکانیکی مولد کار

شیر چک یک دستگاه ایمنی خودکار است که به سیالات و گازها اجازه می دهد در یک جهت جریان داشته باشند و از جریان معکوس جلوگیری می کنند. تحت فشار، سیالات وارد دریچه ورودی می‌شوند، جایی که دیسک را از روی صندلی شیر خارج می‌کنند و از خروجی خارج می‌شوند.

تا زمانی که فشار برای باز نگه داشتن دیسک حفظ شود، جریان به طور پیوسته ادامه می یابد. پس از افت فشار، دیسک به طور خودکار به محل خود باز می گردد تا جریان را قطع کند.

فشاری که دریچه را باز می کند فشار ترک خوردگی نامیده می شود که بسته به اندازه، هدف و عملکرد شیر چک می تواند از 3 psi تا 350 psi متغیر باشد.

شیرهای چک اطمینان حاصل می کنند که گازها یا مایعات در جهت درست جریان دارند و برای جلوگیری از نشت آب بندی محکم ایجاد می کنند. شیرهای چک با کنترل جریان مایعات، پمپ ها و کمپرسورها را از آسیب جدی محافظت می کنند.

شیرهای تخلیه (Drain valve)قطعات کوچکی هستند که نقش زیادی در ایمنی و عملکرد هواپیماهای مدرن دارند. اکثر هواپیماها دارای چندین دریچه تخلیه هستند.

دریچه های تخلیه قطعاتی هستند که برای حذف مایع اضافی – و همچنین نمونه مایع برای اهداف آزمایش – از یک سیستم بسته طراحی شده اند. آنها معمولا در سیستم های سوخت و روغن استفاده می شوند.

مانند تمام شیرها، شیرهای تخلیه می توانند جهت حرکت سیال را تغییر دهند. شما می توانید شیرهای تخلیه را در انواع مختلف پیدا کنید. با این وجود، همه آنها دارای نوعی مکانیسم برای کنترل جهت حرکت سیال هستند. برخی از شیرهای تخلیه به سادگی به عنوان شاخه عمل می کنند. شما می توانید آنها را به یک دهانه بچرخانید تا سیستم سیال را ببندید. و برای تخلیه سیستم سیال، می توانید آنها را در خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید و در نتیجه آنها را از سیستم خارج کنید. سپس گرانش سیال را مجبور می کند تا از سیستم خارج شود.

هواپیماها به دلایل مختلفی به دریچه تخلیه نیاز دارند. در سیستم های سوخت، شیرهای تخلیه امکان جمع آوری نمونه را فراهم می کنند. نمونه های سوخت اغلب قبل از پرواز برای بررسی وجود آب جمع آوری و آزمایش می شوند. اجازه ورود آب به سیستم سوخت هواپیما می تواند به موتور یا سایر اجزای آن آسیب برساند. وجود آب در سیستم سوخت نیز می تواند نشانه ای از یک مشکل اساسی بزرگتر باشد. با دریچه تخلیه، کارگران تعمیر و نگهداری می توانند نمونه ای از سوخت را برای آزمایش آب جمع آوری کنند.

سیستم های روغن اغلب دارای یک شیر تخلیه نیز هستند. مانند روغن خودرو، روغن مورد استفاده در هواپیما نیز باید به طور منظم تعویض شود. روغن حاوی مواد شیمیایی و ترکیباتی است که برای محافظت از قطعات متحرک در برابر آسیب های ناشی از اصطکاک طراحی شده اند. با گذشت زمان، این مواد شیمیایی و ترکیبات تخریب می شوند. بنابراین کارگران تعمیر و نگهداری باید روغن قدیمی را حذف کرده و با روغن جدید جایگزین کنند.

شیر قطع و وصل (Shut of valve)جهت قطع یا وصل کردن جریان از آن‌ها استفاده می‌شود.

این دسته از شیرها برای قطع و وصل در خطوط انتقال سیالات استفاده می‌شوند و علاوه بر عمل قطع و وصل بطور غیرمستقیم عواملی از قبیل فشار، دما، حجم جریان عبوری را نیز کنترل می‌کنند.

شیرهای شات آف Shut. OFF. Valve برای قطع و وصل فوری با سرعت زیاد و نیز عملکرد بدون نشت ساخته شده‌اند.

این شیر از مجموعه های مهم سیستم سوخت است که با تنوع زیاد در انواع بالگرد ها و هواپیما ها به صورت گسترده ای استفاده میگردند.

دارای مکانیزم حساس تغییر دور بالای الکتریکی به نیروی مکانیکی به وسیله گیربکس خورشیدی چند مرحله ای است و هنوز در وسایل پرنده روز دنیا استفاده می گردد.